adenium. co to za roslina i jak o nia dbac najwazniejsze i kluczowe informacje

Adenium. Co to za roślina i jak o nią dbać? Najważniejsze i kluczowe informacje

Zapraszamy do odkrycia Adenium – egzotycznej rośliny o niezwykłej urodzie, która zdobywa serca miłośników zieleni. Dowiedz się, jakie są jej charakterystyczne cechy, jak stworzyć optymalne warunki dla jej wzrostu, poznaj sekrety efektywnego podlewania i nawożenia, oraz jak radzić sobie z problemami zdrowotnymi i szkodnikami. Odkryj również, jak prawidłowo przesadzać i rozmnażać Adenium, aby cieszyć się jej pięknem przez cały rok.

Najważniejsze informacje

  • Adenium, znane również jako “róża pustyni”, to egzotyczna roślina pochodząca z Afryki i Półwyspu Arabskiego, ceniona za swój niezwykły wygląd i kwiaty.
  • Charakterystyczną cechą Adenium jest gruby, wodny pień oraz duże, kolorowe kwiaty; występuje w wielu odmianach różniących się kształtem i kolorem kwiatów.
  • Optymalne warunki dla Adenium to dużo światła słonecznego, ciepło oraz ochrona przed mrozem – idealne dla rośliny będą przestrzenie dobrze nasłonecznione w domu.
  • Podlewanie Adenium powinno być umiarkowane – roślina wymaga więcej wody w okresie wzrostu i kwitnienia, a mniej podczas spoczynku zimowego; nawożenie najlepiej przeprowadzać wiosną i latem.
  • Przesadzanie Adenium jest zalecane co kilka lat lub gdy korzenie zaczynają wychodzić z doniczki; najlepszy czas to wiosna przed rozpoczęciem sezonu wzrostu.
  • Problemy zdrowotne Adenium mogą obejmować gnicie korzeni czy ataki szkodników takich jak mszyce czy wełnowce; ważna jest szybka reakcja i odpowiednie leczenie.
  • Rozmnażanie Adenium jest możliwe przez nasiona lub sadzonki, przy czym wymaga to cierpliwości i odpowiednich warunków do ukorzeniania się młodych roślin.

Adenium – co to za roślina i skąd pochodzi?

Adenium, znane również jako roślina pustynna lub adenium pustynne, to gatunek należący do rodziny Apocynaceae. Jego pochodzenie sięga suchych i pustynnych obszarów Afryki i Półwyspu Arabskiego, gdzie klimat sprzyja roślinom o wyjątkowych zdolnościach przetrwania. Adenium jest cenione za swój niezwykły wygląd oraz piękne, trąbkowate kwiaty, które mogą przybierać różnorodne barwy – od bieli, poprzez różne odcienie różu, aż po intensywną czerwień.

  • Sukulenty: Adenium zalicza się do grupy sukulenty, co oznacza, że potrafi magazynować wodę w swoich grubych, mięsistych częściach takich jak liście, łodyga czy korzenie. To adaptacja umożliwiająca przetrwanie w warunkach ograniczonej dostępności wody.
  • Korzenie spichrzowe: Charakterystyczną cechą adenium są jego duże, bulwiaste korzenie spichrzowe, które przypominają kształtem baobab. Korzenie te są nie tylko rezerwuarem wody, ale również nadają roślinie unikatowy wygląd.
  • Kwiaty Adenium: Kwitnienie Adenium jest spektakularnym zjawiskiem. Kwiaty tej rośliny są duże i barwne, a ich okazałość przyciąga wzrok i jest ozdobą każdego pomieszczenia czy ogrodu.
  • Pochodzenie: Naturalne środowisko Adenium to pustynne obszary Afryki oraz Półwysep Arabski. Dzięki temu roślina ta jest odporna na wysokie temperatury i długotrwałe susze.

Znajomość pochodzenia i charakterystycznych cech Adenium jest kluczowa dla stworzenia odpowiednich warunków uprawy, które umożliwią cieszenie się jego egzotycznym pięknem nawet w mniej sprzyjających klimatach.

Charakterystyczne cechy Adenium – wygląd i odmiany

Adenium, znane również jako róża pustyni, to roślina, która z łatwością przyciąga uwagę swoim niezwykłym wyglądem. Jej najbardziej charakterystycznym elementem jest gruby, często nieregularnie kształtowany pień, który pełni funkcję magazynu wody. To właśnie ta zdolność do gromadzenia wilgoci sprawia, że adenium świetnie radzi sobie w suchych warunkach. Ponadto, roślina ta wyróżnia się soczystymi, zielonymi liśćmi oraz przepięknymi, kolorowymi kwiatami, które mogą przybierać różne odcienie od białego, przez różowe, aż po intensywną czerwień.

Odmiany Adenium

Różnorodność odmian Adenium jest imponująca i każda z nich prezentuje unikalne cechy. Oto kilka popularnych przykładów:

  • Adenium Obesum – najczęściej spotykana odmiana, ceniona za obfite i długotrwałe kwitnienie. Kwiaty tej odmiany są zazwyczaj wielobarwne, co dodatkowo podnosi jej dekoracyjność.
  • Adenium Arabicum – odmiana ta posiada szczególnie gruby i krępy pień. Kwiaty są zwykle jednobarwne, ale ich wielkość może robić wrażenie.
  • Adenium Somalense – wyróżnia się bardziej wydłużonym pniem i większymi liśćmi. Kwiaty tej odmiany często mają wyraźnie zaznaczone pręgi.

Różnice między odmianami

Każda odmiana Adenium ma swoje specyficzne wymagania oraz cechy estetyczne:

  • Obesum – idealna dla początkujących miłośników adenium ze względu na swoją odporność i łatwość uprawy.
  • Arabicum – preferowana przez kolekcjonerów i miłośników bonsai ze względu na imponujący pień.
  • Somalense – doceniana przez tych, którzy poszukują roślin o nieco dzikim i naturalnym wyglądzie.

Kwitnienie Adenium jest jednym z najbardziej spektakularnych aspektów tej rośliny. W zależności od odmiany, można obserwować różnorodność form kwiatów – od prostych pięciopłatkowych do pełnych i podwójnych. To piękno kwiatów sprawia, że Adenium jest często wybierane jako roślina ozdobna do wnętrz oraz ogrodów skalnych.

adenium roza pustyni kwiat

Wymagania środowiskowe – optymalne warunki dla zdrowia rośliny

Aby adenium mogło cieszyć oko swoją egzotyczną urodą, niezbędne jest zapewnienie mu optymalnych warunków środowiskowych. Prawidłowa temperatura, wilgotność i oświetlenie to klucz do zdrowia i bujnego kwitnienia tej rośliny. Zatem, jakie są idealne ustawienia dla naszego domowego pustynniaka?

Temperatura i wilgotność

Adenium pochodzi z obszarów o ciepłym klimacie, dlatego optymalna temperatura dla jego wzrostu powinna wynosić od 25 do 30 stopni Celsjusza w ciągu dnia i nie spadać poniżej 15 stopni w nocy. Warto zaznaczyć, że adenium źle znosi przeciągi oraz gwałtowne zmiany temperatury, które mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych rośliny.

Jeśli chodzi o wilgotność powietrza, adenium preferuje suchsze warunki. Zbyt duża wilgotność może sprzyjać rozwojowi chorób grzybowych. Dlatego też należy unikać umieszczania go w łazienkach czy innych pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności.

Oświetlenie

Oświetlenie jest kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na zdrowie adenium. Roślina ta uwielbia światło i potrzebuje pełnego nasłonecznienia przez większość dnia. Idealnym miejscem będzie południowe okno, gdzie adenium będzie miało zapewniony dostęp do bezpośrednich promieni słonecznych. W miesiącach zimowych, gdy dni są krótsze, warto rozważyć użycie dodatkowego oświetlenia sztucznego.

Podłoże

Zdrowe korzenie to zdrowa roślina, a kluczem do zdrowych korzeni jest odpowiednie podłoże. Adenium wymaga dobrze przepuszczalnej ziemi, która szybko wysycha. Idealne podłoże powinno być mieszanką ziemi ogrodowej z dodatkiem piasku lub perlitu. Oto przykładowe składniki podłoża:

  • Ziemia ogrodowa – stanowi bazę
  • Piasek – zapewnia lepszą drenaż
  • Perlit lub wermikulit – poprawia strukturę podłoża i przepuszczalność
  • Torf – może być dodawany w niewielkich ilościach dla lekkiej kwasowości

Wentylacja i cyrkulacja powietrza

Dobrze jest również zadbać o wentylację pomieszczeń, w których znajduje się adenium. Zapewnienie stałej cyrkulacji powietrza pomoże uniknąć stagnacji wilgoci oraz zwiększy odporność rośliny na szkodniki. Jednak należy pamiętać, aby roślina nie stała w miejscu, gdzie występują przeciągi.

Szkodliwe substancje chemiczne i zanieczyszczenia powietrza

Ostatnim aspektem są szkodliwe substancje chemiczne i zanieczyszczenia powietrza, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie adenium. Należy unikać stawiania rośliny w pobliżu palników gazowych czy w miejscach, gdzie używa się intensywnych środków czyszczących lub farb. Oto co jeszcze warto wyeliminować:

  • Dym tytoniowy – może osadzać się na liściach utrudniając fotosyntezę,
  • Spaliny samochodowe – jeśli mieszkasz przy ruchliwej ulicy, postaraj się filtrować powietrze,
  • Ozony i środki lotne – często występujące w miejskich warunkach.

Pamiętając o tych wszystkich czynnikach, możemy stworzyć dla naszego adenium warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych, co pozwoli mu rosnąć zdrowo i kwitnąć obficie.

Podlewanie i nawożenie – jak często i czym?

Podlewanie i nawożenie to dwie kluczowe czynności, które mają ogromny wpływ na zdrowie i wygląd Adenium. Zrozumienie potrzeb tej rośliny w zakresie wody i składników odżywczych jest niezbędne do utrzymania jej w doskonałej kondycji. Adenium jest rośliną tolerującą suszę, jednak odpowiednie nawadnianie jest niezbędne dla jej prawidłowego rozwoju i kwitnienia.

Częstotliwość podlewania

Podlewanie roślin powinno być dostosowane do pory roku oraz warunków panujących w miejscu, gdzie roślina się znajduje. W okresie intensywnego wzrostu, czyli wiosną i latem, Adenium wymaga więcej wody. Podlewaj je regularnie, ale dopiero po wyschnięciu górnej warstwy podłoża. W zimie, kiedy roślina przechodzi okres spoczynku, należy ograniczyć podlewanie do minimum – wystarczy raz na kilka tygodni.

  • Wiosna/Lato: podlewać co 5-7 dni po wyschnięciu górnej warstwy ziemi.
  • Jesień: stopniowo zmniejszać częstotliwość podlewania.
  • Zima: rzadko, gdy podłoże jest całkowicie suche.

Rodzaje nawozów

Nawożenie kwiatów Adenium powinno być przeprowadzane z użyciem nawozów bogatych w fosfor i potas, które sprzyjają kwitnieniu. W okresie wegetacyjnym zaleca się stosowanie nawozów co dwa tygodnie. Dobrym wyborem są nawozy mineralne przeznaczone dla sukulentów lub specjalne mieszanki dla Adenium. Warto także rozważyć użycie nawozów organicznych, takich jak kompost czy guano, które dostarczają roślinom wielu potrzebnych mikroelementów.

  • Nawozić co 2 tygodnie w okresie wiosenno-letnim.
  • Zimą przerwać nawożenie lub ograniczyć do minimum.
  • Wybierać nawozy o wysokiej zawartości P (fosfor) i K (potas).

Pamiętaj, że zarówno nadmiar, jak i niedobór wody mogą być szkodliwe dla Adenium. Zawsze sprawdzaj wilgotność gleby przed kolejnym podlaniem. Należy także unikać pozostawiania wody w podstawce, ponieważ może to prowadzić do gnicia korzeni. Co więcej, regularne kontrolowanie stanu liści pomoże Ci ocenić, czy Twoje działania są właściwe – miękkie i opadające liście często sygnalizują nadmiar wody, podczas gdy marszczenie się liści może świadczyć o ich przesuszeniu.

adenium roza pustyni w doniczkach

Przesadzanie Adenium – kiedy i jak to robić?

Przesadzanie to kluczowy zabieg pielęgnacyjny dla Adenium, mający na celu zapewnienie roślinie lepszych warunków do wzrostu poprzez wymianę podłoża oraz doniczki na większą, jeśli jest taka potrzeba. Jest to szczególnie ważne dla zdrowia rośliny, ponieważ pozwala na odnowienie zasobów składników odżywczych w glebie, które z czasem ulegają wyczerpaniu.

Optymalny czas przesadzania

Najlepszym momentem na przesadzanie Adenium jest wiosna, gdy roślina rozpoczyna swój aktywny okres wzrostu. W tym czasie system korzeniowy jest najbardziej przygotowany na adaptację do nowego środowiska i łatwiej regeneruje ewentualne uszkodzenia.

Kroki przesadzania Adenium

  1. Wybór odpowiedniej doniczki: Nowa doniczka powinna być nieco większa niż poprzednia, aby umożliwić korzeniom dalszy rozwój.
  2. Przygotowanie podłoża: Adenium wymaga dobrze przepuszczalnego podłoża, najlepiej specjalistycznej ziemi dla sukulentów lub mieszanki z dodatkiem piasku i perlitu.
  3. Delikatne wyjęcie rośliny: Ostrożnie wyjmij roślinę z dotychczasowej doniczki, starając się nie uszkodzić korzeni.
  4. Kontrola systemu korzeniowego: Sprawdź, czy nie ma uszkodzonych lub gnijących korzeni – jeśli takowe znajdziesz, delikatnie je usuń.
  5. Umieszczenie rośliny w nowej doniczce: Na dnie nowej doniczki ułóż warstwę drenażu, a następnie część świeżego podłoża. Ośrodek Adenium umieść w doniczce i delikatnie dopełnij ziemią dookoła korzeni.
  6. Nawadnianie po przesadzeniu: Po przesadzeniu umiarkowanie podlej roślinę, unikając nadmiernego nawilżenia podłoża.

Pamiętaj o zachowaniu ostrożności podczas całego procesu przesadzania, aby zminimalizować stres dla Adenium. Unikaj mocnego uciskania ziemi wokół korzeni, co mogłoby utrudnić ich oddychanie i wzrost.

Po przesadzeniu – nawożenie

Zaleca się stosowanie nawozu przeznaczonego dla sukulentów kilka tygodni po przesadzeniu, aby wspomóc adaptację rośliny do nowego środowiska. Nawóz ten dostarczy niezbędnych składników odżywczych, które pomogą w regeneracji i dalszym rozwoju Adenium.

Dodatkowe wskazówki dotyczące wyboru podłoża i doniczki

  • Podłoże: Powinno być lekkie i przepuszczalne; idealne będzie gotowe podłoże dla kaktusów i sukulentów lub własna mieszanka z dodatkiem gruboziarnistego piasku i perlitu.
  • Doniczka: Najlepiej sprawdzi się doniczka ceramiczna lub gliniana, która zapewnia lepszą cyrkulację powietrza i ewaporację nadmiaru wody.

Zastosowanie się do tych wskazówek pozwoli Ci cieszyć się zdrowym i pięknie rosnącym Adenium przez długie lata. Pamiętaj, że regularne przesadzanie to inwestycja w kondycję Twojej rośliny!

Problemy zdrowotne i szkodniki – jak rozpoznać i zwalczać?

Adenium, znane również jako róża pustyni, to roślina o niezwykłej odporności, ale nawet ona może paść ofiarą różnych problemów zdrowotnych i szkodników. Kluczem do sukcesu jest regularna obserwacja rośliny oraz szybka interwencja, gdy tylko zauważymy pierwsze objawy niepokojące. Zdrowe Adenium charakteryzuje się mocnymi, dobrze napiętymi liśćmi i kwiatami, dlatego wszelkie odstępstwa od tej normy powinny nas zaniepokoić.

Objawy chorób i ataków szkodników

Do najczęściej występujących problemów zdrowotnych Adenium należą:

  • Plamy na liściach – mogą być wynikiem nadmiernego podlewania lub ataku grzybów.
  • Zwiędłe pędy – często są sygnałem zbyt niskiej wilgotności powietrza lub problemów z systemem korzeniowym.
  • Obecność mszyc i innych szkodników – widoczne gołym okiem owady lub ich larwy na spodniej stronie liści.

Naturalne metody zwalczania szkodników

W przypadku wykrycia szkodników, warto sięgnąć po sprawdzone, naturalne metody walki z nimi:

  • Używanie mydła potasowego, które skutecznie zwalcza mszyce, ale jest bezpieczne dla rośliny.
  • Aplikacja naturalnych olejków, takich jak olejek neem, który działa odstraszająco na wiele rodzajów owadów.
  • Zastosowanie biodestruktorów, czyli organizmów żywych takich jak drapieżne rośliny lub owady, które polują na szkodniki.

Szybka reakcja na problemy zdrowotne

Kiedy zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości w wyglądzie swojego Adenium, należy natychmiast podjąć działania. Izoluj roślinę, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się potencjalnej choroby lub szkodników na inne rośliny. Następnie dokładnie zdiagnozuj problem i zastosuj odpowiednie środki lecznicze lub ochronne.

Zapobieganie chorobom i atakom szkodników

Zapobieganie jest zawsze lepsze niż leczenie. Regularnie czyść swoje Adenium z martwych liści i pędów oraz zapewnij mu odpowiednie warunki do wzrostu. Pamiętaj o właściwej wilgotności powietrza, dostatecznym świetle oraz ochronie przed przeciągami i nagłymi zmianami temperatury.

Pamiętając o tych wskazówkach oraz regularnie kontrolując stan swojej rośliny, możesz cieszyć się zdrowym i kwitnącym Adenium przez długie lata. W razie poważniejszych problemów zdrowotnych warto skonsultować się ze specjalistą w dziedzinie ogrodnictwa lub fitopatologii.

adenium roza pustyni w ogrodzie w donicy

Rozmnażanie Adenium – metody i wskazówki

Rozmnażanie Adenium to proces, który pozwala miłośnikom tych egzotycznych roślin na zwiększenie ich kolekcji. Istnieją dwie główne metody: przez sadzonki oraz nasiona. Każda z nich ma swoje specyficzne wymagania i techniki, które należy zastosować, aby rozmnażanie było skuteczne.

Rozmnażanie Adenium przez sadzonki

Rozmnażanie przez sadzonki to popularna metoda, ponieważ pozwala na szybkie uzyskanie nowych roślin, które zachowują cechy rośliny macierzystej.

  1. Wybierz zdrowy i dojrzały pęd do odcięcia.
  2. Użyj sterylizowanego ostrza, aby odciąć pęd pod kątem około 45 stopni.
  3. Pozostaw sadzonkę na kilka dni w suchym miejscu, aby rana mogła zasklepić się i wytworzyć kalus.
  4. Zanurz zasklepioną końcówkę sadzonki w hormonie ukorzeniającym.
  5. Wysadź sadzonkę w dobrze przepuszczalnym podłożu, najlepiej specjalnej mieszance dla sukulentów.
  6. Podlewaj oszczędnie, dopiero gdy podłoże przeschnie.

Ważne jest, aby sadzonki nie wystawiać od razu na bezpośrednie działanie słońca – najlepiej stopniowo przyzwyczajać je do coraz większej ilości światła.

Rozmnażanie Adenium przez nasiona

Rozmnażanie przez nasiona jest bardziej czasochłonne i nie zawsze daje gwarancję zachowania cech rośliny macierzystej, ale pozwala na uzyskanie większej liczby roślin.

  1. Zbierz dojrzałe nasiona z kapsuł po przekwitnięciu kwiatów Adenium obesum.
  2. Nasiona wysiej na wilgotne podłoże – najlepiej piasek lub perlit zmieszany z torfem.
  3. Przykryj nasiona cienką warstwą podłoża lub delikatnie je przyciśnij do ziemi.
  4. Zachowaj stałą wilgotność podłoża, ale unikaj nadmiernego zamoczenia.
  5. Przykryj pojemnik przezroczystą folią lub szklanym kloszem, aby utrzymać wysoką wilgotność powietrza.
  6. Po pojawieniu się pierwszych liści, młode Adenium można przesadzić do indywidualnych doniczek.

Pamiętaj, że zarówno przy sadzonkach, jak i nasionach kluczowe jest zapewnienie ciepła – optymalna temperatura dla kiełkowania i ukorzeniania to około 25-30°C. Rozmnażanie Adenium może być fascynującym doświadczeniem, które pozwoli Ci nie tylko powiększyć Twoją kolekcję tych pięknych roślin, ale również pogłębić wiedzę na temat ich hodowli i pielęgnacji.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jakie są optymalne warunki do uprawy Adenium w domu?

Optymalne warunki do uprawy Adenium w domu to jasne i słoneczne miejsce, najlepiej na parapecie lub blisko okna. Roślina potrzebuje temperatury między 20 a 30 stopni Celsjusza w ciągu dnia oraz minimalnej temperatury 15 stopni Celsjusza w nocy. Ważne jest również zapewnienie dobrze przepuszczalnego podłoża i regularnego nawadniania, ale bez nadmiaru wody.

Czy Adenium jest trudne w pielęgnacji i jak często należy je podlewać?

Adenium, znane również jako róża pustyni, może być nieco wymagające w pielęgnacji. Wymaga ono jasnego i słonecznego stanowiska oraz dobrze przepuszczalnego podłoża. Co do podlewania, należy je podlewać umiarkowanie, gdy górna warstwa podłoża jest sucha. Ważne jest unikanie nadmiernego podlewania, ponieważ może to prowadzić do gnicia korzeni. Pamiętaj, że Adenium jest rośliną sukulentową i ma zdolność do przechowywania wody w swoich grubych łodygach.

Jakie są najczęstsze problemy zdrowotne Adenium i jak sobie z nimi radzić?

Najczęstszymi problemami zdrowotnymi Adenium są nadmiar wody, zbyt niskie temperatury i atak szkodników. Aby sobie z nimi poradzić, należy unikać nadmiernego podlewania i zapewnić dobrą drenaż gleby. Adenium powinno być również chronione przed zimnem, utrzymując temperaturę powyżej 10°C. W przypadku ataku szkodników, można stosować odpowiednie środki owadobójcze lub naturalne metody kontroli szkodników.

W jaki sposób i kiedy najlepiej przesadzać Adenium?

Najlepiej przesadzać Adenium na wiosnę, gdy roślina jest w fazie aktywnego wzrostu. Przesadzanie powinno odbywać się co 2-3 lata, gdy korzenie wypełniają doniczkę. Wybierz doniczkę o większym rozmiarze, aby zapewnić roślinie odpowiednią przestrzeń dla korzeni. Przy przesadzaniu ważne jest delikatne obchodzenie się z korzeniami i użycie dobrze drenującego podłoża. Po przesadzeniu, umieść roślinę w miejscu o jasnym świetle, ale unikaj bezpośredniego nasłonecznienia.

Jak rozmnażać Adenium i czy można to robić w domowych warunkach?

Tak, Adenium można rozmnażać w domowych warunkach. Najpopularniejszą metodą jest rozmnażanie przez sadzonki. Aby to zrobić, należy odciąć zdrową gałązkę od głównej rośliny i pozostawić ją do wyschnięcia na kilka dni. Następnie, umieścić sadzonkę w wilgotnym podłożu i regularnie podlewać. Po kilku tygodniach powinny pojawić się korzenie. Pamiętaj, że Adenium jest rośliną, która potrzebuje ciepłego i słonecznego miejsca do wzrostu.

Czy Adenium może rosnąć na zewnątrz w polskim klimacie?

Tak, Adenium może rosnąć na zewnątrz w polskim klimacie, ale tylko w okresie letnim. Roślina ta wymaga ciepłego i słonecznego stanowiska, dlatego najlepiej jest ją przenieść na taras lub balkon w okresie letnim. W przypadku niskich temperatur, poniżej 10 stopni Celsjusza, konieczne jest przeniesienie jej do pomieszczenia o temperaturze powyżej 15 stopni Celsjusza.

Jakie nawozy są najlepsze dla Adenium i jak często powinno się je stosować?

Najlepszym nawozem dla Adenium jest specjalny nawóz do roślin sukulentowatych, który zawiera odpowiednie proporcje składników odżywczych. Należy go stosować raz w miesiącu w okresie aktywnego wzrostu rośliny, czyli od wiosny do jesieni. W okresie zimowym, gdy roślina jest w stanie spoczynku, nawożenie należy ograniczyć lub całkowicie zaprzestać.

Podobne wpisy